افراط‌گرایی در جهان عرب زمینه‌های فکری و عوامل خارجی

بنیادگرایی را می‌توان دفاع از سنت به روش سنتی تعبیر کرد. در این راستا جریانات بنیادگرا به شدت به صحت تفاسیر خود از آموزه‌های دینی باور دارند. در رابطه با چرایی شکل گیری جریانات بنیادگرا دو دسته عوامل قابل ذکر هستند؛ به لحاظ داخلی می‌توان تحولات درونی جهان عرب مانند دموکراسی های ناقص و اندیشه پردازی‌های رادیکال و سطحی اندیشمندانی چون سید قطب را اشاره کرد، اندیشمندانی چون سید قطب ضمن رد هرگونه اجتهاد وعقل گرایی، بر نص وسنت تأکید دارند. اما به لحاظ خارجی مهم‌ترین عامل تأثیرگذار را می‌توان سیاست‌های اسرائیل و غرب به سرکردگی آمریکا معرفی کرد که نمونه عینی و بارز آن اشغال عراق توسط آمریکا و کمی دورتر اشغال افغانستان از سوی شوروی می‌باشد که در این باره غرب با در آغوش کشیدن و تجهیز نیروهای جهادگر و افراطی منافع مدنظر خودش را اجرایی کرد. با توجه به این موارد نگارندگان پژوهش حاضر با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به چرایی این سؤال هستند که چه عواملی زمینه ساز ایجاد و گسترش جریان‌های افراطی در جهان اسلام شده است و اینکه چه راه‌کاری را می‌توان جهت مقابله با این جریانات انحرافی در پیش گرفت؟ یافته های حاصل از پردازش فرضیه حاکی از آن است که نقش نیروهای فرامجموعه‌ای مانند آمریکا و سطحی‌نگری نیروهای اسلام‌گرا مهمترین دلایل ایجاد و گسترش این جریانات می‌باشد. به نظر می‌رسد تقابل نظامی بی‌نظمی و آشفتگی بیشتر را در پی خواهد داشت، در واقع راه‌کار مناسب وحدت جهان اسلام و بازاندیشی در تفکرات رادیکال اندیشمندان عرب است.